Haris Alexiou

15 Aralık 2019

Yunan müziğinin divası olan bir kadın sanatçı var: Haris Alexiou. Asıl adı Hariklia Rupaka.  Haris Alexiou, bu coğrafyanın sesidir, Akdeniz'in sesidir, hüznün sesidir, feryâdın, figânın sesidir. Haris Alexiou sanki bizim sesimizdir.

Niye, neden bizim sesimizdir Haris Alexiou?

Taklit olan sadece tekniğimiz değildi ki! Nasıl edebiyatımız, felsefemiz, şiirimiz, siyasetimiz genellikle Batı’nın kötü bir taklidi ise pop müziğimiz de taklittir. Yıllardır başta Ajda Pekkan olmak üzere çoğu pop sanatçısı müzik üretmeksizin hep Türk pop müziği diyerek Batı müziğine Türkçe sözler söyleyerek toplumu yıllarca kötü bir taklitle oyaladılar. Bunu yapmayanlar ise ‘’şıkıdım şıkıdım’’dan öteye gidemediler.

Sezen Aksu, Nilüfer, Nükhet Duru, Aşkın Nur Yengi, Yonca Evcimik ve Selcuk Ural gibi popçular ve Yeni Türkü gibi gruplar Haris Alexiou’nun müziğini hep Türkçe sözlerle taklit ettiler… İşte bu nedenle Haris Alexiou bizim sesimizdir... Sahi, Haris Alexiou olmasaydı Türk popu ne yapardı acaba?

Bu ‘’taklit’’ konusu aslında Türkiye’nin en büyük sorunudur. Taklidin de en büyük sorunu da üretimsizliktir. Türkiye’nin sadece sanayide ve tarımda üretim sorunu yoktur… Türkiye’nin edebiyatta, felsefede, sanatta, siyasette ve stratejide de üretim sorunu vardı. İşte böylesine bir üretim sorunu olduğu içindir ki ülkede; ‘’kadınlara hakaret sözcükleri’’ni edebiyat, ‘’sen kimsin?’’, ‘’haddini bil’’, ‘’şeyini şey ettiğimin şeyi’’ diyerek hakaret etmeyi iç politika, ‘’ey, ey!!!’’ diye ülke adı sıralamayı, her problemi dış güçlere bağlamayı dış politika, ‘’dinazor heykeli'' dikmeyi sanat, her sorunu çözmek için şiddete başvurmayı siyaset, ‘’fetih’’ ve ‘’kızılelma’’ söylemleriyle ‘’askerî harekât’’ yapmayı ise strateji zannediyorlar.. Hoş, bunların yanında müzik üretmiyormuşuz ne ki!

Neyse biz konumuza dönelim, bu onların sorunu.

Haris Alexiou’nun bizim sesimiz olmasının bir başka nedeni daha var.

Haris Alexiou’nun dedesi aslen İzmirlidir. Haris Alexiou’nun ailesi 1924 yılında yapılan mübadele ile Yunanistan'a göç eder.  Haris Alexiou’nun dedesi Gaziemir’den, annesi bugün Menderes ilçesi (eskiden Cumaovası) sınırları içinde yer alan ve artık Tahtalı Barajı'nın suları altında kalan Bulgurca köyünden, babası ise Seydiköy köyündendir.

Haris Alexiou, 1999 Marmara Depremi'nin  ardından İstanbul, İzmir ve Atina'da Sezen Aksu ile birlikte depremzedeler yararına konserler verir.

İşte bu kadar bizim sesimizdir Haris Alexiou.

Haris Alexiou’nun dedesinin yaşadığı Gaziemir’de bir caddeye, 16 Mayıs 2010 tarihinde kendisinin de katılımıyla gerçekleştirilen törenle "Gaziemirli Haris Alexiou Dostluk Caddesi" adı verilir. Caddenin girişine de sanatçının üzerinde fotoğrafının ve hayat hikâyesinin bulunduğu bir tabela asılır.

Haris Alexiou, bu tören esnasında şu konuşmayı yapar: "Dedem, babam, annem bu topraklarda yıllarca yaşamış. Annem Bulgurca, babam Seydiköy’den. Burada olmaktan çok memnunum. İzmirliyiz. İzmir şarkılarıyla büyüdük. Yeni bir dostluk için buradayım."

İşte bizden olan bu şarkıcı Haris Alexiou’nun güzel bir şarkısı var: ‘’Ola se Thimizoun’’ Bu şarkının sözlerini yine Yunan sanatçılarından Manolis Pasoulis yazmış, Manoz Loizos da bestelemiş. ’’Ola se Thimizoun’’, Yunanca "her şey seni hatırlatıyor" anlamına geliyor.

Bizde ise; Murathan Mungan’ın bu müziğe uyarlamak için yazdığı ‘’Olmasa Mektubun’’ isimli şiirini Yeni Türkü grubu bu şarkıya uyarlar yine aynı isimle ‘’Olmasa Mektubun’’. ’’Ola se Thimizoun’’ ve ‘’ ‘’Olmasa Mektubun’’... Burada da Murathan Mungan’ın ustalığını görüyoruz orijinal sözlere uygun söz yazması açısından.

Baştan dedim ya Haris Alexiou, bu coğrafyanın sesidir, hüznün sesidir diye. Bir Batı müziğinin fıkır fıkır insanı yerinde oynatan müziği, sesi yoktur bu coğrafyanın müziğinde. Bu coğrafyaya özgü hüznün, düş kırıklıklarının, sevdanın, ayrılığın, duygusallığın, yalnızlığın, bekleyişin, tükenişin ve melankolinin; suyun öte tarafından (!) çığlık çığlığa bir yankısıdır Haris Alexiou. Bu coğrafyanın müziği gibi Haris Alexiou’nun müziğinde de hüzün neşidelerinin gizli çığlıkları vardır. 

Bugün Pazar. Şimdi bırakın gamı kederi, kasveti, kaseti, kifayetsiz muhteris siyasetçileri. Açın aşağıda bağlantısını verdiğim müzikleri sonuna kadar, sizin yerinize Haris Alexiou feryâd, figân eylesin. Zaten insanın içindeki o ince ve derin hüznü başka ne ifade edebilirdi ki?

Sizlere güzel bir Pazar günü dilerim.

’’Ola se Thimizoun’’;  "Her şey seni hatırlatıyor".

Osman AYDOĞAN

Haris Alexiou: Ola se Thimizoun
https://www.youtube.com/watch?v=3ErnbwLyGis

Bir başka Yunan sanatçısı Pasxalis Terzis’in yorumu: Ola se Thimizoun
https://www.youtube.com/watch?v=RTFJNGxZIBw

Yine bir başka Yunan sanatçı Despina Vandi’nin yorumu: Ola se Thimizoun
https://www.youtube.com/watch?v=RwxoKppEqVY