Uluslararası Gazze Zirvesi

20 Ekim 2023

07 Ekim 2023 tarihinde HAMAS’ın İsrail’e saldırısı ile başlayan ve ardından da İsrail’in orantısız karşılık vermesiyle başlayan savaş bugün 13. gününü tamamlıyor. İsrail’in saldırılarında bir kısmı çocuk ve kadın olmak üzere 3 bin 500’den fazla Filistinli ölüyor. Bu saldırılarda İsrail’in Gazze Şeridi’nde bulunan El Ehli Baptist Hastanesi’nin vurmasıyla en az 471 sivil Filistinli hayatını kaybediyor.

Dörtlü zirvenin iptali

Eğer İsrail’in bu hastane saldırısı olmasaydı, 18 Ekim 2023 tarihinde, Ürdün’ün başkenti Amman’da; Ürdün Kralı Abdullah, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, ABD Başkanı Joe Biden ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas katılımıyla yapılacak olan dörtlü zirve iptal ediliyor. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Ebu Zeyd, yaptığı açıklamada, Amman’daki dörtlü zirvenin iptali kararının Mısır, Filistin ve Ürdün arasında koordine ile alındığını söylüyor.

Ancak İsrail’in bu hastane saldırısına ve bunun üzerine dörtlü zirvenin iptaline rağmen ABD Başkanı Biden programını bozmuyor ve zaten bölgeye gelecek olan Biden, 18 Ekim 2023 günü İsrail’e gelip saldırılardan sorumlu İsrail Başbakanı Netanyahu’ya destek açıklamasında bulunuyor.

Uluslararası Gazze Zirvesi

Mısır basınında yer alan bir habere göre Mısır tarafından 21 Ekim 2023 Cumartesi günü (yarın) Kahire’de “Uluslararası Gazze Barış Zirvesi” düzenleniyor. Zirveye; Türkiye’nin yanı sıra BM Genel Sekreteri, Katar, Yunanistan, Filistin, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn, Kuveyt, Suudi Arabistan, Irak, İtalya, AB’nden üst düzey isimleri, Güney Kıbrıs ve başka bazı ülke liderleri davet ediliyor. Zirveye Türkiye adına Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ya da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın katılması bekleniyor. 

Uluslararası Gazze Zirvesi’ne Türkiye dışında şu kişilerin katılması bekleniyor:

Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah el-Sisi
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas
Bahreyn Kralı Hamad bin Isa Al Khalifa
Kuveyt Veliaht Prensi Şeyh Meşal el-Ahmet el-Sabah
Ürdün Kralı II. Abdullah
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez
Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis
Kıbrıs Rum Kesimi Cumhurbaşkanı Nikos Christodoulides
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock
Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna
Japonya Dışişleri Bakanı Yoko Kamikawa
İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres
Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel
Avrupa Birliği dış politika şefi Josep Borrell

Halihazırda Mısır'da bulunan İngiltere Başbakanı Rishi Sunak'ın zirveye katılıp katılmayacağı henüz bilinmiyor. 

Bu zirveden bir sonuç çıkması beklenmiyor

Zirvede, Filistin’deki bu savaşın muhatabı olan ve hiçbir şekilde BM kararlarına uymayan İsrail, İsrail’in en büyük destekçisi ABD ve terörü kendisine yöntem olarak seçen HAMAS bulunmuyor. Zirvede Rusya ve Çin de bulunmuyor. Ancak mutlaka zirvede taraflara vekalet edecek adların yer alması bekleniyor.

Bölgedeki sorunun temel kaynağı İsrail ve HAMAS oluyor. Bölgeyi tamamen Filistinlilerden temizlemek kurulduğundan beri İsrail’in asli hedefi oluyor. Kendisine terör dışında hiçbir yöntemi (müzakereler, görüşmeler, barış) seçmeyen, geçmişteki barış çabalarını da sekteye uğratan (1992 ve 1995 Oslo görüşmeleri gibi) HAMAS’ın da asli hedefi terörle İsrail’i bölgeden kovmak oluyor. Dolayısıyla her iki taraf (İsrail hükumeti ve HAMAS), barış ve normalleşme ihtimalini kendi asli hedefleri için bir tehdit olarak görüyor.

Dolayısıyla bu zirveden bir sonuç çıkması beklenmiyor.

Öyleyse Uluslararası Gazze Zirvesi neden yapılıyor?

Bu zirvenin neden yapıldığını anlamak için zirveye katılacak olan taraflara bir bakmak gerekiyor.

Zirveye katılacak olanların tamamı günah çıkarmak üzere bir araya geliyor. Çünkü, bölgedeki Filistin’in gerçek dostu ve İsrail’in amansız düşmanı ülkeler (Saddamlı Irak, Kaddafi’li Libya ve Esad’lı Suriye) ABD tarafından yok edilirken (bu şekilde bölge, İsrail’e dikensiz bir gül bahçesi olarak sunulurken) zirveye katılacakların tamamı ABD safında yer alıyor.

Ayrıca Mısır zaten 1978 "Camp David'’ anlaşmasıyla İsrail'in en iyi dostu haline geliyor. 2020 yılında Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn, İsrail ile arasında ilişkilerini normalleştiriyor ve İsrail, BAE ve Bahreyn arasında ‘'İbrahim (Abraham) Anlaşması'’ imzalanıyor. Suudi Arabistan ise baştan beri ABD’nin Ortadoğu’daki bütün projelerinin merkezinde, İsrail’in yanında ve Filistin’in karşısında yer alıyor.

BM’in ve AB’nin zaten Filistin konusunda İsrail’i koruyup kollamaktan başka zaten bir fonksiyonu bulunmuyor.

O zaman bu zirve niye yapılıyor?

Dostlar alışverişte görsün diye ülkeler kendi iç kamuoyuna dönük, kendi iç kamuoyunun gazını almak maksadıyla ‘’bakın işte barış için çabalıyoruz’’ görüntüsü vermek adına yapılıyor. Çünkü zirveye katılacak hiçbir ülke ellerinde imkân varken İsrail’e karşı somut bir eyleme, somut bir yaptırıma geçmiyor. Şimdiye kadar söz konusu bütün ülkeler İsrail’i sadece kınıyor, İsrail’e karşı söz söyleme yarışı yapıyor.

Kim bilir belki de İsrail’in Gazze’de yapacağı kara harekâtını gölgelemek için bu zirve yapılıyor.

İsrail’i ve ABD’yi bölgede frenleyecek bir SSCB de ne yazık ki artık bulunmuyor.

Arz ederim.

Osman AYDOĞAN