Gerçek özgürlük

31 Mayıs 2015

Zaman farklı bir kavram.

İhtiyar olmanın en zor yanı, insanın ruhen genç kalmasıdır derler. Friedrich Nietsche'nin bir sözü vardır; ''Zaman özünde anlamsızdır. Onu sevebilmek için duyarlı bir insan olmak gerekir.''

En çok “zaman” ve “uzam”la ilgilenen, bu amaçla Molière, Proust, Şaubert, Montaigne, René Char, Baudelaire gibi yazar ve şairlerde zamansallık ve edebî bilinç üzerine eğilen Cenevre Okulu’ndan Belçikalı eleştirmen Georges Paulet ise şöyle diyor; ''İnsanın insan olduğunu hissedecek zamanı yoktur. O ancak yaşayacak kadar zaman bulur.''

Malih Cevdet Anday'ın zaman konusundaki bir sözü de şöyleydi; ''Zamanın birimlerinin çoğulu doğaya, tekili bize ilişkindir ve bizim yaşamış olduğumuzu gösterir. Binlerce yıl sözü masaldır. Bir gün ise gerçek.’’

On yaşıma kadar yıllar, yüzyıllar gibi geçerdi. Şimdi ise kısaldı yıllar. Birdenbire geçiyor. Anladım ki (şimdi), yaşamın çeşitli dönemlerinde zamanın öznel algılanışı hep aynı kalmıyor.

Ruhsal yakınlığın, yaratıcılığın, hazzın, bilginin, düşüncenin hissedildiği bir duygudur zaman. Her birimizin derece derece eksik olan yanı, işte bu yaşanan zamanı kaybetmiş oluşumuzdur.

Bu noktada Özdemir Asaf'ın bir şiirine yer vermek istiyorum;

''Çocukluğumda her şey büyük görünüyordu.
Gençliğimde her şey önemli görünüyordu.
Sonra her şey büyüklüğünü ve önemini yitirdi.
Sonra daha da yitirdi.
Çocukluğumdan da, gençliğimden de çok az şey kaldı.
Şimdi yaşlıyım sayılır.
Çok şey gülünç görünüyor.''

Geçmişin kederi ve gelecek kaygısı yüzünden aslında bizler kendi zamanımızı ya-şa-ya-ma-dan yok olup gidiyoruz.

Mevlânâ'nın bir sözünü alacağım: ''Geçmiş ve gelecek Tanrı'yı bizim gözümüzden saklar, her ikisini de ateşe atıp yakın.''

XIII. yy’da yaşayan bir Alman teolog ve filozof olan, sapkınlıkla suçlanarak Engizisyon huzuruna çıkarılarak Papa XXII. John tarafından kafir olarak yargılanan, yaygın olarak Meister (Usta) Eckhart olarak bilinen Eckhart von Hochheim zaman konusunda şöyle diyor; ''Zaman ışığın bize erişmesini engelleyen şeydir. Tanrı ile aramızda zamandan daha büyük bir engel yoktur.''

Kendi zihnimize hapsolmuş olarak yaşıyoruz. Bundan dolayıdır ki çoğu insan için doğanın güzellikleri mevcut değildir.

Gezegen üzerinde insanlardan başka hiçbir yaşam formu olumsuzluğu bilmiyor. Örneğin siz hiç mutsuz bir çiçek gördünüz mü? Stresli bir ağaç? Üzgün bir balık? Kendini beğenmeyen bir kurbağa? Nefret ve içerleme taşıyan bir kuş? Belgesellerde seyrediyorum, bir aslan bir ceylanı kovalıyor, ceylan kurtuluyor. Ceylanın yüzünde ne bir kızgınlık ne bir telaş ne bir endişe. Hiç olumsuz bir ifade olmadan devam ediyor hayatına. Sanki birkaç saniye önce aslana yem olmaktan kurtulan kendisi değil.

Akıp giden zamanda güzel anların kıymetini bilmek zorundayız.

İnsanoğlunun kendisine ve çevresine karşı belki de ilk görevi mutlu olmak ve mutlu kılmaktır.

İnsanoğlunun bütün işi gücü yaşamak olacaksa; yani nasıl ve nerede olursak olalım, yarın sabah ölecek ya da hiç ölmeyecek gibi yaşanacaksa, anları değerlendirme gerek.

Ancak zamanımızı kendimiz için değil, hep başkaları için harcarız.

Yorgunluk aslında bir onur madalyası değil, bir suçtur. Bir insanlık suçudur. Ve bizler işimiz gereği hep yorgunuzdur.

Herkese olduğu gibi bazen bana da sorarlar: Kaç yaşındasın? Derim ki: Ne önemi var? Ben dünyamızla beraber, tabi ki sizinle (soran kişiye) de beraber ve hatta dünyadaki tüm canlı ve cansız varlıklarla beraber ben güneşin etrafında dönüp duruyorum. Bu tavafta kimi az döndü, kimi çok döndü.

Doğaya ait olan çoğul zamanın bir parçası olabilmek, bunu hissetmek; bunu anlayabilsem ne kadar mutlu olacağım.

Ruhumu bedenimden ayırıp ne galaksilere, oradaki ne yıldızlara ne gezegenlere gitmek istiyorum.

Ruhumu bedenimden bir özgürleştirebilsem; işte gerçek özgürlük!

Jostein Gaarden'in ''Sofi'nin Dünyası'' (Pan Yayıncılık, 2002) adlı kitabında geçen bir bölüm vardı: ‘’Hepimiz yıldız tozuyuz.’’

Sanırım gerçek özgürlük burada; kâinata ait birer yıldız tozu olduğumuzu anlayabilmekte.

Osman AYDOĞAN