Karanlık ve tehlike

Tarihçi Eric Hobsbawm “Kısa 20. Yüzyıl, 1914 - 1991 Aşırılıklar Çağı'' adlı eserinde (Everest Yayınları/Siyaset Dizisi, 2006) derin bir karamsarlıkla daha bu yüzyıla girmediğimiz günlerde bugünlerde yaşadığımız tehlikeli geleceğe işaret etmişti.

Bu kitaptan birkaç alıntı:

“Gelecek, geçmişin bir devamı olamaz ve gerek dışsal, gerekse içsel olarak tarihsel bir kriz noktasına ulaştığımızı gösteren belirtiler var. Tekno-bilimsel ekonominin oluşturduğu güçler artık çevreyi, yani insan hayatının maddi temellerini tahrip edecek kadar büyüktür. (...) Dünyamız hem dışa hem de içe doğru infilak etme tehlikesiyle karşı karşıyadır.”

“İnsanlığın anlaşılabilir bir geleceği olacaksa, bu geçmişin ya da şimdiki zamanın sürdürülmesiyle olamaz. Üçüncü bin yılı bu temelde kurmaya çalışırsak başarısızlığa uğrarız. Ve başarısızlığın bedeli, yani değişmiş bir toplumun alternatifi, karanlıktır.” (787-788)

Şimdi biz o 21. yüzyılın içindeyiz. Ufukta görünen, ne yazık ki, 19 ve 20. yüzyıllarda yaşadığımız sıkışma zamanlarının daha vahimi ile karşılaşabileceğimize dair korkutucu işaretlerdir. Bu tehdide eklenen tehlike ise kitlelerin, yani bu tablonun içinde oradan oraya koşuşan insanların çılgın bir hareketlilik içinde rotayı şaşırma, Marx’ın filozoflarına benzeme ihtimalidir. “Filozoflar'', diyordu Marx, ''Filozoflar dünyayı çeşitli biçimlerde yorumlamakla yetindiler; oysa asıl önemli olan dünyayı değiştirmektir.”

Osman AYDOĞAN