Cevap No. 2 / Nazım Hikmet

06 Ağustos 2020

Ahmet Haşim Yakup Kadri Karaosmanoğlu ile genç bir şairin dedikodusunu yaparlar… Gelin bu dedikoduya kulak kabartalım: ("Üç Büyük Üstadla Mülâkat", Kâzım Sevinç, Garba Doğru, 1 Ağustos 1930)

Ahmet Haşim Bey - İçine girdiğimiz âlem, her şeyi yeniden yaptığı gibi, edebiyatını da yapıyor.
Yakup Kadri Bey - Eğer bugün edebî bir durgunluk ve inhitat varsa, o, maalesef, yalnız bidedir. Kendi hastalığımızı âleme teşmil etmek filantropik değildir.
- Fakat bizde de, harpten sonra, birtakım yeni cereyanlardan bahsedildiğini işitmediniz mi?
Yakup Kadri Bey reybî bir dudak büküşüyle başını salladı:
- Hayır, benim haberim yok!
Ahmet Haşim Bey tebessümle:
- Benim öyle bir şey kulağıma çalındı, dedi. Esasen önüne bir kâğıt, eline bir kalem alan ve his ve fikrini bir başkasını taklitle değil, samimiyetle yazmaya başlayan her adam, yeni bir edebiyat vücuda getiriyor demektir. Bir edib, diğer bir edibe benzemeyen adam diye tarif edilmelidir. Binaenaleyh, madem ki yeni birtakım imzalar var, o kadar da yeni edebiyatların mevcut olduğuna inanmalıyız. İsimlerini yeni işitmeye başladığımız yeni ediblerin en kabiliyetlisi serbest nazımla şiir yazan bir genç imiş. Bazı şiirlerini okudum. Bana öyle geliyor ki, bu zatın yeniliğine vaktiyle Fecr-i âti'nin yeniliğine yapılan itirazlar yapılabilir. Onlar Régnier ve Samain'i taklit ederlerdi. Bu genç şair de, geçenlerde intihar eden, bolşevik şairi Mayakovski'yi taklit ediyor. Mayakovski'den haberdar olmayanlar, bizde, yeri göğü sarsan, emsalsiz bir dâhinin, bir mucizenin dünyaya geldiğini zannettiler. Bunda biraz mübalağa olsa gerek. Külhanbeyi lehçesiyle şiir yazmağı ilk düşünüp yapan Mayakovski'dir. Şiire muhatap olarak efendiyi ihmal edip sokak serserisini intihap eden yine odur. O da kundurasından, çizmesinin çivilerinden bahseder, o da Goethe'ye, Shakespeare'e küfürler savurur, filozoflara söğüp sayar. Onun da bazı kitaplarının serlevhaları rakamlıdır. Bu estetik güzel veya çirkinse şeref veya kusuru münhasıran Mayakovskiy'ye aittir. 

Taklit eden adam dâhi de olsa, ne yazık ki, dâhi bir mukalitten başka bir şey değildir. Nitekim, her gün "835 satır" (Nazım Hikmet'in Mayakovski çizgisine yöneldiği şiir kitabının adı)ın  ne mükemmel taklitlerini, mecmualarda görüyoruz. Esasen bu şiirin de taklit olduğu şundan belli ki, bahsettiği şeylerin hiç birini tanımıyoruz. Burjuva, nasıl şeydir? Proleterya ne cins bir kuştur? Kızıl süvarilerden, beyaz süvarilerden bahsediyor. Müthiş bir "duvar"a meydan okunuyor. Hangi süvariler, hangi duvar? Bütün bunlar Merih gibi, dünyamıza tamamen yabancı bir âlemin dedikodusudur.

(...)

Burada Ahmet Haşim’in taklitçi diye bahsettiği şair Nazım Hikmet’tir. Nazım Hikmet de cevap vermede gecikmez tabii ki… Cevabını da hemen yapıştırır…  Tabii ki de şiirle... Nazım’ın cevabını okumadan önce şunu da bilmemiz gerekir: Ahmet Haşim Bağdatlıdır. Bağdat doğumludur…

Cevap No. 2 / Nazım Hikmet

İki serseri var:
Birinci serseri
köprü altında yatar,
sularda yıldızları sayar geceleri..
İki serseri var:
İkinci serseri
atlas yakalı sarhoş sofralarında
Bağdatlı bir dilencinin çaldığı sazdır.
Fransız emperyalizminin
idare meclisinde ayvazdır.

Ben:
Ne köprü altında yatan,
ne de atlas yakalı sarhoş sofralarında
saz çalıp Arabistan fıstığı satan-
-ların
şairiyim;

topraktan, ateşten ve demirden
hayatı yaratan-
-ların 
şairiyim
ben.

İki serseri var:
İkinci serseri
yolumun üstünde duruyor
ve soruyor
bana:
"PROLETER
dediğimin
ne biçim kuş
olduğunu?"

Anlaşılan
Bağdadî şaklaban
unutmuş
Mösyö kimle beraber
Adana-Mersin hattında o kuşu yolduğunu...

İki serseri var:
İkinci serseri
pencerelerden bir gölge gibi girer
geceleri..
İki serseri var:
İkinci serseri
halkın alınterinden altın yapanlara
kendi kafatasında hurma rakısı sunar.

Ben hızımı asırlardan almışım,
Bende her mısra bir yanardağ hatırlatır.
Ben ki halkın ne alınterinden on para çalmışım
ne de bir şairin cebinden bir satır...

İki serseri var:
İkinci serseri
meydana dört topaç gibi saldığım dört eseri
sanmış ki yazmışım kendileri
için.
Halbuki benim
bir serseriye hitap eden
ikinci yazım işte budur:
Atlas yakalı sarhoş sofralarının sazı
Fransız sermayesinin hacı ayvazı
bu yazdığım yazı
örse balyoz salanların şimşekli yumruğudur
katmerli yağ yağ ensende
Ve sen o kemik yaladığın
sofranın altına girsen de
-dostun KARAMAÇABEY gibi-
kaldırıp kaldırıp yere çaaal-
mak için
canını burnundan aaal-
mak için,
bulacağım seni..
Koca göbeklerin Russel kuşağı sen,
sen uşşşak murabbaı,
sen uşşşak mik'abı
satılmış uşşakların uşşşağı sen!!!

(Nâzım Hikmet: Portreler, Yeni Kitapçı, İstanbul 1935)

Ne kadar ileri görüşlüymüş değil mi Nazım? Alın bu şiiri istediğiniz şekilde uyarlayın!

Osman AYDOĞAN